POZ liderem zmian w ochronie zdrowia. Wywiad z prof. Agnieszką Mastalerz-Migas
Zapraszamy do lektury wywiadu z dr hab. n. med. Agnieszką Mastalerz-Migas, prof. UMW, która dzieli się swoimi doświadczeniami z wdrażania opieki koordynowanej w polskiej opiece zdrowotnej. To nie tylko spojrzenie na wyzwania i sukcesy, ale także przegląd tego, jak może wyglądać przyszłość opieki zdrowotnej w naszym kraju.
Wdrożenie opieki koordynowanej wymagało z jednej strony zatrudnienia koordynatora. Osoby, która musiała zrozumieć idee systemowej zmiany. Z drugiej, konieczne było pogłębienie współpracy z zespołem, ustalenie zasad przepływu informacji. Realizowaliśmy to, pracując bez jakichkolwiek narzędzi informatycznych, w zasadzie na tabeli w arkuszu kalkulacyjnym.
Konieczne było przeszkolenie zespołu medycznego, jak realizować porady kompleksowe i edukacyjne, jak układać Indywidualne Plany Opieki Medycznej. Wypracowanie zasad umawiania pacjentów. Kluczem dla sprawnego organizowania opieki koordynowanej w POZ jest na pewno integracja zespołu, przepływ informacji i edukacja personelu. Absolutnie wszystkich osób, nie tylko lekarzy. Jak zawsze największym wyzwaniem jest więc praca z ludźmi. Ale to ona daje też najwięcej satysfakcji.
Całość edukacji pacjentów, wyjaśnianie na czym polega opieka koordynowana i jakie przynosi im korzyści także spoczęła na naszych barkach.
Dużym wyzwaniem było opanowanie nowej, rozbudowanej sprawozdawczości i sukcesywna praca, by błędów z miesiąca na miesiąc było mniej. Trzeba podkreślić, że ta praca się nie skończyła. Omawianie problemów i doskonalenie kompetencji wymaga codziennych działań.
Wybory przyniosły zmianę rządu. Co nowi decydenci sądzą o OK? Czy możemy się spodziewać dalszego wzmacniania roli POZ i OK?
Od pani Minister Zdrowia Izabeli Leszczyny uzyskałam zapewnienie, że wzmocnienie POZ i rozwój opieki koordynowanej jest dla Niej priorytetem. Daje to nadzieje na dalszy rozwój podstawowej opieki zdrowotnej. Na pewno musimy wzmocnić profilaktykę, która również stanowi element koordynacji opieki nad pacjentem.
Jakie są dalsze plany na rozwój POZ i jaka w tym rola OK?
Rozwój POZ wpisuje się w trend „odwracania piramidy świadczeń”, na który nacisk kładzie Komisja Europejska. Zależy na tym również Minister Zdrowia. Powinniśmy poszerzać systemowe możliwości kompleksowej opieki nad pacjentem w ramach POZ. Należy podkreślić, że nie stanie się to bez ustawicznego zwiększania finansowania oraz dopływu kadr, zarówno medycznych jak i niemedycznych. Wraz z zakresem zadań proporcjonalnie musi wzrastać finansowanie i zasoby kadrowe. Myśląc o rozwoju OK płatnik powinien także na bieżąco obserwować wykorzystanie budżetu powierzonego, by móc z wyprzedzeniem planować wzrost wydatków. Wzrost nieunikniony przy obejmowaniu opieka koordynowaną kolejnych pacjentów.
Czy są szanse, aby NFZ udostępnił warunki walidacji jakimi się kieruje przy rozliczaniu świadczeń opieki koordynowanej?
Trwają na ten temat dyskusje, na razie nie ma co do tego konsensusu. W ubiegłym roku Centrala NFZ udostępniła Informacje na temat sprawozdawania świadczeń w budżecie powierzonym opieki koordynowanej, gdzie zawarte zostały najważniejsze zasady, ujednolicone dla wszystkich Oddziałów. Istotnie przyczyniło się to do redukcji błędów i ułatwiło świadczeniodawcom odnalezienie się w nowej rozliczeniowej rzeczywistości.
30 procent placówek w OK. A może 70 procent poza? Sukces, czy porażka?
Już nie 30, a 33%. Widzimy stały wzrosty. Odpowiedź na pytanie czy to sukces czy porażka, zależy od tego, kogo zapytamy. Dla mnie to sukces, pokazuje gotowość świadczeniodawców do wprowadzenia zmian w organizacji POZ. Jednoczenie jesteśmy na początku drogi budowania koordynacji w systemie ochrony zdrowia i powinniśmy dążyć do tego, by w ciagu kilku lat wszystkie placówki POZ zapewniały kompleksową opiekę w ramach OK.
Na horyzoncie czekają duże zachęty do realizacji opieki koordynowanej w postaci środków z funduszy FEnIKS, które sfinansują sprzęt i przygotowanie placówek do realizacji OK, a także środki na szkolenia i doradztwo w zakresie wdrożenia OK. Myślę, że uda się zapewnić wsparcie umożliwiające rozpoczęcie realizacji opieki koordynowanej każdej chętnej placówce POZ.
Część POZ-ów chciałby realizować OK. Niestety hamulcem jest brak specjalistów. Czy są przewidziane działania wspierające znalezienie chętnych lekarzy specjalistów do współpracy?
Jest to jedna z barier, które utrudniają przystąpienie do opieki koordynowanej. Kluczowe są działania informacyjne i edukacyjne kierowane do specjalistów dziedzin objętych OK. Często brak podejmowania współpracy wynika z niewiedzy, na czym polega realizacja OK. Na tym polu aktywnie działa PTMR organizując serwis koordynowana.pl i edukując lekarzy. Pracujemy także nad rozwiązaniami systemowymi.
Jakie cechy powinien w sobie wyrabiać i wzmacniać zarządzający placówką POZ w odpowiedzi na wyzwania związane z OK?
Bycie liderem jest umiejętnością, której można i trzeba się uczyć. Każda zmiana wymaga lidera. Jeśli w swoim zespole chce się wdrożyć zmiany, trzeba tym liderem być.
Zarządzający placówką powinien skupić się na budowaniu zespołu, na wspieraniu jego członków, rozwijaniu ich kompetencji w zakresie, w jakim powinni i chcą się rozwijać (nowa diagnostyka, edukacja pacjentów, wiedza medyczna). Zarządzający musi wreszcie optymalizować wykorzystanie budżetu.
Ważne, by lider był przekonany do zmiany. Jeśli on będzie przekonany, pociągnie za sobą innych. Wyzwaniem pozostanie wtedy trafne zdiagnozowanie problemów w samym zespole i ich rozwiązywanie.
