Dofinansowanie Feniks

Dofinansowanie Feniks,

czyli wsparcie podstawowej opieki zdrowotnej FENX.06.01-IP.03-001/23 zawrotną kwotą 1 250 000 000 zł, rozpala środowisko świadczeniodawców POZ. Na czym polega wyjątkowość projektu? Dofinansowanie od 300 do 600 tysięcy złotych na poradnię, wąska grupa docelowa – projekty skierowane tylko do jednostek POZ – z przeznaczeniem na sprzęt i infrastrukturę, brak wkładu własnego oraz obiecana prostota złożenia wniosku skutkuje ogromnym zainteresowaniem podmiotów. Jednocześnie pewne zamieszanie oraz szczątkowe, czasem dwuznaczne informacje udzielane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, który będzie rozdysponowywał środki, budzi niepokój, dając paliwo plotkom i spiskowym teoriom. 

Pierwsze informacje o działaniu FENIKS i dofinansowaniu infrastruktury były podawane w czasie konferencji branżowych już na początku 2023 roku. Obecnie jesteśmy na ostatniej prostej przed ogłoszeniem warunków dofinansowania.

Kto pierwszy ten lepszy

Narodowy Fundusz Zdrowia przewiduje rozdysponowanie środków w czterech transzach. Decyzja o tym, kto dostanie środki, będzie podejmowana przez NFZ na podstawie kryteriów punktowych. Punkty z kolei będą przyznawane jednostkom na podstawie odpowiedzi w formularzu. Pierwszy nabór ma zostać zamknięty krótko po wyczerpaniu miejsc (tj. wykorzystaniu zaplanowanych środków), a alokacja ma wynieść trochę ponad 100% – stąd panika i presja czasu złożenia wniosku od momentu ogłoszenia. Pierwszy nabór ma też przewidywać najmniejszą pulę środków – według aktualnych informacji podawanych przez NFZ kwota ta ma wynieść 180 mln złotych.

Część jednostek podjęła już teraz decyzję, aby nie brać udziału w pierwszym naborze, w przyszłości mając większe szanse poprzez wykorzystanie doświadczenia wcześniejszego rozdania. Można się zastanawiać, czy jeśli jednak nie spełniamy większości punktowanych kryteriów, nie warto właśnie podejść do terminu, w którym będzie mniejsza konkurencja ze względu na zamknięcie naboru po wyczerpaniu miejsc. Przewiduje się, że w całym projekcie dofinansowanie otrzyma jedna piąta poradni w Polsce.

Kryteria oceny wniosków

Dofinansowanie skierowane jest do jednostek spełniających podstawowe kryterium – posiadających umowę z NFZ w zakresie POZ zawartą najpóźniej w dniu podpisania umowy o grant. Kwota dofinansowania zależy od liczby deklaracji – od 300 tys. zł dla jednostek do 5 000 deklaracji, 450 tys. zł do 10 000 deklaracji oraz 600 tys. powyżej 10 000 aktywnych deklaracji. Poradnie mogą wydatkować kwoty na sprzęt medyczny, informatyczny oraz na drobne prace remontowe pomieszczeń, przystosowujące je do realizacji podstawowego celu projektu.  

Wątpliwości budzi dofinansowanie jednostek, które w jednej gminie mają kilka miejsc udzielania świadczeń (MUŚ). W takim przypadku jednostka może otrzymać dofinansowanie tylko na jedno miejsce MUŚ. Jednak wątpliwości budzi także definicja MUŚ oraz interpretacja pojęcia filii. Filia to miejsce w którym zapewniamy pracę poradnie w wymiarze krótszym niż 8:00 – 18:00 od poniedziałku do piątku.

Kryteria rankingujące

Za spełnienie dodatkowych wymagań placówki mogą otrzymać punkty, które końcowo zwiększą atrakcyjność wniosku, a tym samym szanse na otrzymanie dofinansowania. Dodatkowo punktowane będą: 

• realizacja ścieżek opieki koordynowanej – im więcej, tym lepiej, 
• lokalizacja na obszarach wiejskich lub otwarcie nowej jednostki na obszarach tzw. białych plam,
• posiadanie umów jednocześnie na lekarza, pielęgniarkę i położną POZ,
• posiadanie akredytacji CMJ,
• działania mające na celu zwiększenie liczby realizowanych działań profilaktycznych poprzez wdrożenie planów profilaktycznych (plan wymagany jako załącznik do wniosku)

Wyobraźnię rozbudzają udostępnione listy sprzętu medycznego i informatycznego. Odbywają się już dedykowane prezentacje oraz targi dostawców sprzętu z listy. Dystrybutorzy zasypali w ostatnim czasie podmioty swoimi ofertami. Jednak już po wstępnej kalkulacji środków nie wystarczy na zakup całej listy – decyzja o wyborze sprzętu należy do jednostki. Czym się kierować przy podejmowaniu decyzji? Umiejętności i potrzeby diagnostyczne to jedno, rentowność nowych badań to drugie, jednak okazuje się, że za pewne zakupy otrzymamy dodatkowe punkty rankingujące. Jakie to sprzęty? Udostępnione informacje nie wskazują wprost, wskazana jest funkcja takiego zakupu, czyli np.:

• rozszerzenie zakresu diagnostyki – czyli wszelkie sprzęty, dzięki którym jednostka będzie mogła realizować nowe badania – USG, aparaty POC itp.
• rozszerzenie działań z zakresu telemedycyny lub telemedycyny w opiece domowej, w tym zakresie współpracy z AOS lub szpitalem – wszelkie aparaty do wykonywania lub oceny badań na odległość, systemy wspomagające zdalne konsultacje itp. 
• zapewnienie rozwoju infrastruktury, w tym cyfryzacji placówki – w ten zakres wchodzi praktycznie cały komponent cyfrowy.

We wniosku znajdziemy także bardziej skomplikowane zadania, wymagające analizy treści zewnętrznych dokumentów:

• wsparcie osób z niepełnosprawnością poza obligatoryjne kryteria dostępności Standardu dla POZ w ramach programu „Dostępność Plus” – jednostka zapewnia lub zapewni co najmniej jedno z rozwiązań służących zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami poza obligatoryjne standardy dostępności – uszczegółowienia wymaga czy także spoza ustawy o dostępności? Warto przeanalizować punkty standardu – można zyskać dodatkowe punkty czasem małym kosztem, jak np. poprzez rozwiązania przy ladzie recepcyjnej pozwalające na odkładanie kul/laski lub wydzielenie miejsca dla psa przewodnika; 
• prowadzenie działań edukacyjnych i informacyjnych zwiększających świadomość personelu medycznego w odniesieniu do grup narażonych na dyskryminację wg priorytetu FEnIKS oraz analizy równościowej sporządzonej dla priorytetu VI FEnIKS – posiadany plan działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie działań antydyskryminacyjnych powinien być załącznikiem do wniosku;
• realizacja przez podmiot POZ zadań komplementarnych do innych projektów dofinansowanych  ze środków UE w przedmiotowym zakresie – informacja na temat tych działań powinna stanowić załącznik do wniosku;
• wsparcie zgodne ze standardem stosowania elementów z zakresu gospodarki o obiegu zamkniętym, poprawy efektywności energetycznej, OZE, ochrony przyrody oraz adaptacji do zmian klimatu, wynikające z „Mapy drogowej Transformacji” w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym.

Osoby przyzwyczajone do rankingujących kryteriów oceny ofert w NFZ są nawykłe do znajdywania rozwiązań, które będą przydatne dla jednostki i jednocześnie najmniejszym kosztem spełnią dodatkowe wymagania. Jednak jest to zupełnie nowy i obcy sposób myślenia w POZ. Może zniechęcić małe, wiejskie jednostki, nieposiadające rozbudowanej administracji do brania udziału w projekcie. A to one miały być głównym beneficjentem programu. Wątpliwe jest czy lekarz – właściciel POZ znajdzie czas, aby znaleźć, przeczytać i zastosować „Standard Dostępności POZ” – 144 strony, „Krajowy Plan Transformacji” – 79 stron, „Wojewódzki Plan Transformacji” – np. 30 stron dla woj. wielkopolskiego, „Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027”, „Analizę wpływu interwencji” – kolejne 96 stron… Do tego dochodzą oświadczenia, które podmiot musi nie tylko potwierdzić, ale też krótko uzasadnić pozytywną odpowiedź. Dochodzi więc dokument „Zdrowa Przyszłość” – 353 strony, Mapy Potrzeb Zdrowotnych, analiza wytycznych w zakresie zasad równości szans i niedyskryminacji, Prawo Ochrony Środowiska i inne… 

Pozostaje mieć nadzieję, że w momencie ogłoszenia naboru oświadczenia lub wybór odpowiedzi będą miały inną formę, pozbawioną wyżej wymienionej części opisowej. 

Lista zakupowa

Lista sprzętu lub infrastruktury IT będzie ograniczoną listą opublikowaną przez NFZ, istnieje jednak możliwość rozliczenia zakupów już zrealizowanych, o ile zakup nastąpił w 2024 r. Dla każdej pozycji powinniśmy dysponować ofertą od 2-3 dostawców – czasem wystarczy pozycja cennika lub dane ze strony internetowej sklepu medycznego. Trwałość projektu, czyli czas trwałości zakupów z listy, to 5 lat. Sprzęt można wykorzystywać na realizację świadczeń gwarantowanych, jednak NFZ dopuszcza, że do 20% rocznej wydajności sprzętu może służyć realizacji usług komercyjnych. Wydatki niepodlegające rozliczeniu z grantu to koszty montażu urządzeń, umowy utrzymania systemu IT i licencji oprogramowania (poza zakresem rzeczowym), wynagrodzenie z tytułu praw autorskich, prace budowlane ingerujące lub wykraczające poza kubaturę budynki, usługi, leasing, abonament (poza zakresem rzeczowym) oraz szkolenia z obsługi urządzeń.

Złożenie ofert

Od momentu ogłoszenia dotacji do czasu otwarcia naboru będzie przynajmniej 14 dni na zapoznanie się ze szczegółowymi warunkami oraz na przygotowanie dokumentów potrzebnych do złożenia wniosku, jednak już teraz jednostki mogą zadawać pytania i zgłaszać wątpliwości na adres grantyPOZ@nfz.gov.pl. Jeżeli w czasie realizacji grantu jednostka przekroczy graniczną liczbę deklaracji, będzie mogła wystąpić do NFZ o zwiększenie kwoty dotacji. Do oceny wniosków i rozliczania na etapie realizacji będą dedykowane oddziały wojewódzkie NFZ, jednak nadzór nad całością projektu sprawuje Centrala NFZ.

Co na dzisiaj wiemy na pewno?

Cel projektu to wyrównanie szans i wsparcie jednostek POZ na obszarach słabiej rozwiniętych lub o zupełnym braku dostępności, które poprzez zakup sprzętu i rozwój infrastruktury zyskają możliwość poprawy zakresu usług i jakości leczenia swoich pacjentów. NFZ jako beneficjent środków jest zobowiązany m.in. do akcji informująco-promujących, których jesteśmy obecnie świadkami. I tu zaczęły się pierwsze schody – termin ogłoszenia postępowania jest podawany dość ogólnikowo, nieoficjalnie, przesuwany od początku lipca. Informacje oficjalne możemy znaleźć na jednej, dość skromnej, podstronie Centrali NFZ. Brak informacji na SZOI lub portalu świadczeniodawcy, brak informacji na stronach oddziałów regionalnych. NFZ zorganizował cykl spotkań ze świadczeniodawcami, które były transmitowane online, a informacje o nich udostępnione były na wspomnianej podstronie oraz platformie X. Wszystkie odbyły się w godzinach pracy przeciętnego POZ. Brak konkretnych informacji powoduje zrozumiałą frustrację u świadczeniodawców, którą jeszcze podsyca atmosfera tajemnicy wokół wymienionych spotkań, brak zgody na zdjęcia lub nagrywanie, a nieliczne kopie prezentacji uudostępnione w Internecie, oficjalnie zostały nazwane przez przedstawicieli NFZ łamaniem prawa. Atmosfera jest co najmniej kuriozalna, zważywszy na to, że Narodowy Fundusz Zdrowia zapowiadał szeroką kampanię informacyjną oraz wsparcie małych, wiejskich poradni. Właśnie te poradnie czują się informacyjnie wykluczone, także dlatego, że na podstawie informacji z końca czerwca część jest przekonana, że nabór już trwa, jednak nie są w stanie znaleźć na ten temat informacji. Tłumaczenie pracowników NFZ, że celem jest blokada informacyjna firm doradczych, wydaje się w tym momencie mało przekonujące. Jakikolwiek jest cel takiego postępowania, żal takiego efektu zainteresowania jednostek. Trudno nie odnieść wrażenia, że projekt cały czas rodzi się na naszych oczach.

Artykuł powstał we współpracy: