Wdrożenie OK w POZ oczami pacjentów
Konferencja prasowa w PAP zorganizowana przez Fundację My Pacjenci w dniu 11 października 2024 roku podsumowała 2 lata wdrożenia opieki koordynowanej w podstawowej opiece zdrowotnej, oczami pacjentów.
Przyczynkiem do spotkania było badania wykonane przez Fundację, w którym ponad 900 pacjentów objętych opieką koordynowaną miało szansę wypowiedzieć się w zakresie jakości uzyskanej opieki, dostępu do badań, a także współpracy z koordynatorem. Jest to pierwsze tego typu badanie przeprowadzone w Polsce.
Opieka koordynowana została wprowadzona po ponad 10 latach prac koncepcyjnych, współpracy wielu środowisk POZ oraz po pilotażu prowadzonym wspólnie z Bankiem Światowym (POZ Plus). Zmiany legislacyjne z 2022 roku pozwoliły na uruchomienie opieki nad pacjentami z najczęstszymi schorzeniami cywilizacyjnymi w bardziej kompleksowy sposób już na poziomie POZ.
Jak ta zmiana została przyjęta przez pacjentów?
W badaniu wzięli udział pacjenci reprezentujący różne grupy wiekowe, z przewagą chorych z województw wielkopolskiego, pomorskiego, mazowieckiego i lubelskiego. Większość ankietowanych to osoby z chorobami kardiologicznymi, w drugiej kolejności z cukrzycą typu 2 i kolejno – endokrynologicznymi, pulmonologicznymi i nefrologicznymi.
Pacjenci zgłosili, że ich potrzeby w toku przygotowania Indywidualnego Planu Opieki Medycznej zostały uwzględnione (wszystkie – 78%, prawie wszystkie 16%). 40% respondentów miało wykonane badanie Holter RR, 32% badanie Holter EKG, a 30% echo serca. Ekstremalnemu skróceniu uległ czas oczekiwania na te badania. Fundacja zestawiła dane z opieki koordynowanej z danymi dostępnymi z analiz oczekiwania na badania w ramach klasycznej ścieżki opieki w AOS. I tak: czas oczekiwania na Holter RR to 16 tygodni w AOS względem 2,5 tygodnia w opiece koordynowanej w POZ; ECHO serca to 13 tygodni względem 3. Najbardziej spektakularnie wygląda skrócenie dostępu do biopsji tarczycy: względem 22 tygodni w AOS – czas w OK wynosi 3,4 tygodnia.
Nie dziwi zatem wysoka ocena całości opieki koordynowanej, ale też jej poszczególnych elementów. 80% pacjentów poleciłoby ten model opieki swoim bliskim.
W toku konferencji prasowej przedstawiciel Rzecznika Praw Pacjenta powiedział, iż poprawa dostępności i skrócenie czasu opieki są możliwe w systemie publicznym i gdy pytać faktycznie korzystających z tych rozwiązań pacjentów – są oni z tej opieki medycznej zadowoleni.
Przedstawiciele instytucji i podmiotów wdrażających opiekę koordynowaną podkreślali, jak ważne jest, aby utrzymać kierunek zmian i zapewnić środków finansowych na realizację OK. Ma to szczególne znaczenie jesienią 2024 roku – gdy widzimy trudności finansowe wybranych oddziałów NFZ, które częściowo redukują kwoty dedykowane na budżety opieki koordynowanej w POZ. Jednocześnie jednak trzeba obiektywnie stwierdzić, iż istotne kwoty są zamrożone w placówkach, które podpisały umowy na realizację OK, ale faktycznie jeszcze OK nie realizują. Nadwykonania względem niedowykonań to 20 mln do 140 mln – mówił o tym przedstawiciel NFZ, Maciej Karaszewski. Podkreślał, że środków na OK nie powinno zabraknąć.
Reprezentujący Porozumienie Zielonogórskie lek. Tomasz Zieliński podkreślał, jak ważne jest utrzymanie trwałości finansowania. Z jednej strony powoli to rekrutować kolejne podmioty POZ do programu OK, z drugiej – już teraz realizujący świadczenia będą mogli obejmować nimi kolejnych swoich pacjentów.
Wszyscy zebrani podkreślali, iż opieka koordynowana jest faktycznym, realnym procesem odwracania piramidy świadczeń. Mamy więc już takie rozwiązanie w systemie. Ważne, by wspierać jego rozwój.
Realizacja modelu opieki koordynowanej jest dobrowolna. Jest to jednocześnie siła tego rozwiązania, ale także i jego słabość – propagacja zależy od działania środowiska medycznego, nie jest wymuszana legislacyjnie. W toku dyskusji pojawiły się wśród dziennikarzy głosy, czy tak dobry model nie powinien być obowiązkowy. Paneliści wskazali jednak, iż model już teraz wdrażany jest z sukcesem, w samym pierwszym półroczu 2024 roku wykonano więcej Indywidualnych Planów Opieki Medycznej dla pacjentów w OK niż w całym 2023 roku. Placówki należy wspierać, edukować personel i pomagać w nawiązywaniu współpracy ze specjalistami dziedzinowymi – mówili o tym prawie wszyscy paneliści.
Po stronie POZ wciąż jest wiele do zrobienia, ale badanie wykonane przez Fundację My Pacjenci pokazuje jednoznaczne wsparcie pacjentów dla tego typu opieki. Blisko pacjenta, z zaufanym lekarzem i zespołem POZ.
