Wsparcie POZ w ramach programu FEnIKS
O programie
Program FEnIKS, czyli Program Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 jest następcą unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ) 2014-2020. Program ma na celu wsparcie kluczowych projektów środowiskowych, energetycznych i transportowych oraz wsparcie obszaru kultury i ochrony zdrowia a jego łączny budżet wynosi 25 mld Euro [1].
Program FEnIKS w ochronie zdrowia
Założeniem programowym w obszarze ochrony zdrowia jest wzrost dostępności wysokiej jakości usług zdrowotnych wraz ze zwiększeniem ich skuteczności poprzez zapewnienie pacjentom równego dostępu do opieki zdrowotnej oraz poprawę odporności systemu ochrony zdrowia, w tym podstawowej opieki zdrowotnej oraz wspieranie przechodzenia od opieki instytucjonalnej do opieki rodzinnej i środowiskowej.
Celem inwestycji w ochronę zdrowia jest dostosowanie systemu do aktualnych trendów demograficznych i epidemiologicznych oraz zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości opieki.
Podejmowane w ramach programu inwestycje mają poprawić jakość i dostęp do opieki zdrowotnej szczególnie na obszarach defaworyzowanych oraz uodpornić system opieki zdrowotnej na wypadek sytuacji kryzysowych związanych z zagrożeniami epidemiologicznymi [1].
Z łącznego budżetu Programu FEnIKS na ochronę zdrowia przeznaczonych ma zostać 650 000 000 Euro w tym:
- 390 000 000 Euro na infrastrukturę zdrowotną;
- 260 000 000 Euro na wyposażenie opieki zdrowotnej.
Tabela 1. Alokacja programu w podziale na działania i zakres interwencji (na podstawie [2] oraz [3])
Środki zostaną podzielone na 4 główne obszary ochrony zdrowia:
- najwięcej, bo aż 35% tych środków tj. 227 500 000 Euro przeznaczonych zostanie na Podstawową Opiekę Zdrowotną (POZ);
- 31% środków tj. 201 500 000 Euro zostanie przeznaczonych na Ambulatoryjną Opiekę Specjalistyczną (AOS);
- 26% środków tj. 169 000 000 Euro przeznaczonych zostanie na psychiatrię;
- pozostałe 8% środków tj. 52 000 000 Euro zostanie przeznaczonych na system ratownictwa medycznego [4].
Tabela 2. Alokacja programu w podziale na działania, wsparcie UE i wkład krajowy (w Euro) (na podstawie [3])
* Wydatki w finansowanym z EFRR priorytecie 6 programu FEnIKS (dotyczące sektora zdrowia) będą rozliczane według mechanizmu pro-rata, opartego na następującej metodologii wyliczania alokacji dla poszczególnych kategorii regionów na kryterium liczby regionów:
- region lepiej rozwinięty (warszawski stołeczny): 1/17 (jeden region na siedemnaście regionów Polski), tj. 5,88% alokacji EFRR;
- regiony w okresie przejściowym (woj. wielkopolskie i dolnośląskie): 2/17 (dwa regiony na siedemnaście regionów Polski), tj. 11,77% alokacji EFRR;
- regiony słabiej rozwinięte (region mazowiecki regionalny i pozostałe 13 województw): 14/17 (czternaście regionów na siedemnaście regionów Polski), tj. 82,35% alokacji EFRR.
Wsparcie Podstawowej Opieki Zdrowotnej
Jednym z ważniejszych celów programu FEnIKS jest otwarcie nowych placówek Podstawowej Opieki Zdrowotnej, zwłaszcza na terenach o mniejszej gęstości zaludnienia, co ma przyczynić się do zwiększenia dostępności i efektywności systemu opieki zdrowotnej [5]. Dodatkowo podniesienie standardów i unowocześnienie Podstawowej Opieki Zdrowotnej stworzy system przyjazny pacjentowi.
Działania programu mają skupiać się przede wszystkim na:
- wzmocnieniu roli jednostek podstawowej opieki zdrowotnej, w tym lepszej koordynacji usług zdrowotnych;
- zwiększeniu dostępności do opieki zdrowotnej poprzez wzmocnienie funkcji diagnostycznych;
- inwestycjach infrastrukturalnych w rozwój POZ, w tym cyfryzację placówek i rozwój telemedycyny, doposażenie i roboty budowlane, mające na celu wsparcie podmiotów w dostosowaniu do świadczenia nowych funkcji zdrowotnych [6].
Grupa Docelowa
Projekt skierowany jest do wszystkich podmiotów wykonujących działalność leczniczą:
- Posiadających umowę z NFZ o udzielanie świadczeń w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej;
- Nieposiadających umowy z NFZ, ale najpóźniej na dzień podpisania umowy o grant będą mieć zawartą umowę z NFZ [5].
W szczególny sposób premiowane są podmioty:
- Obszarów defaworyzowanych, czyli tzw. ,,białych plam” – obszarów o zagrożonej lub wykluczonej dostępności do realizacji świadczeń opieki zdrowotnej;
- Realizujące opiekę koordynowaną we wszystkich ścieżkach diagnostycznych.
Zakres projektu
W założenia projektu wpisuje się wyposażenie placówek podstawowej opieki zdrowotnej w sprzęt medyczny oraz informatyczny jak również przystosowanie pomieszczeń do realizacji podstawowego celu projektu poprzez prace adaptacyjne niewpływające na kubaturę budynku, których celem będzie poszerzenie zadań zdrowotnych w zakresie profilaktyki i leczenia na poziomie POZ (np. odświeżenie ścian, postawienie ścianek działowych, doprowadzenie mediów) [5].
Przyznawanie dofinansowania
Projekt realizowany będzie w formule grantowej, przy czym kwota grantu uzależniona jest od rocznej liczby osób zapisanych do wskazanego miejsca udzielania świadczeń w POZ na podstawie aktywnej liście deklaracji pacjentów [7].
Kryteria wyboru grantobiorców
- Podmiot złożył wniosek o przyznanie grantu na odpowiednią kategorię wysokości grantu:
- Grupa 1 – do 5 000 pacjentów na liście aktywnej – wysokość grantu do 300 000 zł
- Grupa 2 – od 5 000 do 10 000 pacjentów na liście aktywnej – wysokość grantu do 450 000 zł
- Grupa 3 – powyżej 10 000 pacjentów na liście aktywnej – wysokość grantu do 600 000 zł
- Podmiot zapewni trwałość projektu na okres 5 lat
- Inne:
- Zgodność zakresu rzeczowego
- Podmiot zapewni równą dostępność do świadczeń w liczbie, czasie i w wysokości adekwatnej do zapotrzebowania społeczeństwa
- Podmiot zapewni by infrastruktura objęta grantem była wykorzystywana na realizację świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
- Zgodność realizacji projektu z: planami transformacji, MPZ, programem ,,Dostępność Plus” oraz zasadami równości szans, prawem ochrony środowiska, zasadą ,,nie czyń poważnej szkody”, włączenia serdecznego i niedyskryminowanie Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz konwencją o Prawach Osób Niepełnosprawnych
Kryteria rankingujące
- Posiadanie umowy na realizację świadczeń w budżecie powierzonym opieki koordynowanej
- we wszystkich grupach dziedzinowych -> 10 pkt
- w 4 grupach -> 8 pkt
- w 3 grupach -> 7 pkt
- w 2 grupach -> 6 pkt
- brak -> 0 pkt
- Rozszerzenie zakresu diagnostyki -> 1 pkt
- Obszary defaworyzowane -> 12 pkt (waga pkt 2)
- Obszar miejski -> 1 pkt
- Obszar miejsko – wiejski -> 2 pkt
- Obszar wiejski -> 6 pkt
- Otwarcie nowego miejsca na obszarze “białych plam”
- Rozszerzenie działań z zakresu telemedycyny lub telemedycyny w opiece domowej -> 2 pkt
- Wsparcie działań z zakresu realizacji programów profilaktycznych poprzez wdrożenie planów profilaktycznych -> 1pkt
- Zapewnienie rozwoju infrastruktury w tym cyfryzacji placówki -> 1 pkt
- Posiadanie umowy na realizację świadczeń w zakresie lekarz POZ, pielęgniarka POZ, położna POZ
- Realizacja 2 zakresów -> 1 pkt
- Realizacja wszystkich zakresów -> 2 pkt
- Wsparcie osób z niepełnosprawnością poza obligatoryjne kryteria dostępności standardu dla POZ w ramach programu “Dostępność Plus” -> 1 pkt
- Prowadzenie działań edukacyjnych i informacyjnych podnoszących świadomość personelu medycznego w odniesieniu do grup narażonych na dyskryminację wg priorytetu FEnIKS -> 1 pkt
- Podmiot POZ realizujący zadania komplementarne do innych projektów dofinansowanych ze środków UE w przedmiotowym zakresie -> 1 pkt
Okres kwalifikowania wydatków w ramach projektu dla placówek POZ kończy się 30 czerwca 2028 r. [5]
Wnioski o przyznanie grantu
Zaplanowano 4 nabory wniosków grantowych w celu wyłonienia placówek POZ (grantobiorców), którym przyznane zostaną granty. Pierwszy nabór został zaplanowany na przełom grudnia 2024 i stycznia 2025 a limit grantobiorców wynosi 2 000 podmiotów.
Każde miejsce udzielania świadczeń (MUS) może odrębnie skorzystać z dofinansowania natomiast w sytuacji gdy w jednej gminie jest wiele MUS, dofinansowanie otrzymuje tylko jedno z nich.
W celu przyjmowania wniosków o granty do października 2024 roku zakupiony zostanie w ramach PZP dedykowany system informatyczny. Zostaną również przeprowadzone webinary z obsługi tego systemu.
Forma finansowania
Założeniem programu jest dofinansowanie ,,post factum”, czyli po dokonanym wydatku.
Zaliczkowanie odbywać się będzie na podstawie ustalonego harmonogramu, celu i sposobu rozliczenia określonych w umowie o przyznanie grantu oraz złożonego weksla ,,in blanco” wraz z deklaracją wekslową.
Dokładne szczegóły finansowania i zaliczkowanie zostaną określone w procedurze oceny i wyboru wniosków o powierzenie grantu tzw. ,,procedurze grantowej”.
ŹRÓDŁA:
[1] Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko; https://nowedotacjeunijne.eu/programy-2021-2027/feniks/; dostęp 24.03.2024
[2]19.03.2024; Szczegółowy Opis Priorytetów dla Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027;
[3] https://www.feniks.gov.pl/media/131013/zal_tabele_finansowe_v6.pdf; dostęp 27.03.2024
[4]15.02.2023; MFiPR: z FEnIKS na POZ przeznaczone zostanie 35 proc. Funduszy, czyli 227,5 mln euro; https://www.rynekzdrowia.pl/Finanse-i-zarzadzanie/MFiPR-z-FEnIKS-na-POZ-przeznaczone-zostanie-35-proc-funduszy-czyli-227-5-mln-euro,242480,1.html (dostęp 24.03)
[5] Krystian Laurka; 19.03.2024; Miliard w POZ; https://www.termedia.pl/mz/Miliard-w-POZ,55403.html; dostęp 25.03.2024
[6] 16.02.2023; Akademia Funduszy – fundusze europejskie na lata 2021-2027 w dziedzinie ochrony zdrowia; https://www.feniks.gov.pl/strony/aktualnosci/akademia-funduszy-fundusze-europejskie-na-lata-2021-2027-w-dziedzinie-ochrony-zdrowia/; dostęp 24.03.2024
[7] Aleksandra Kurowska; 19.03.2024; FEniKS wesprze obecne i przyszłe POZ. 1,25 mld zł – jakie warunki?;
https://cowzdrowiu.pl/aktualnosci/post/feniks-wesprze-obecne-i-przyszle-poz-125-mld-zl-jakie-warunki; dostęp 24.03.2024
[8] https://www.nfz.gov.pl/ulotki/projekt-wsparcie-poz; dostęp 24.03.2024
